Xoài mút thơm ngon

Xoài mút là tên gọi của dân vùng núi, có người gọi là xoài cóc (phải chăng nó bé tý bằng con cóc). Không như những giống xoài khác, xoài mút hạt to và tựa thì ít. Khi trái đang còn sống thì không thể ăn được vì rất chua, lúc chín thì ngọt và thơm như mít vậy.

Cây xoài mút cao lớn hơn những cây xoài khác, trái cũng nhiều hơn. Đến mùa, tụi trẻ con tụi mình chỉ cần trèo lên vít một cành nào đó nhiều trái và cứ thế mà lắc, rung. Những trái chín khô cuống sẽ rụng xuống đất. Ở dưới có đám khác sẽ cứ thế mà nhặt, rửa sạch là ăn. Xoài mút dù chín nhưng lớp vỏ vẫn xanh, chỉ cần cắn nhẹ đầu cuống, lột lớp vỏ xoắn ốc từ trên xuống mà... mút. Xoài mút vì tựa, thịt rất ít nên chỉ mút thôi. Nói một cách khác, trái xoài mút như một chiếc kẹo hay que kem của trẻ con thành phố. Có người “nghiện” vỏ xoài mút hơn là tựa thịt vì lớp vỏ đó dai dai, cay cay, ngòn ngọt và thơm. Ăn vỏ xoài mút như gom hết cái bí ẩn của miền sơn cước. Từ chút ngọt của nước suối đầu nguồn đến vị cay có trong từng miếng ăn của người Pa Ko.

Những buổi chiều vàng, nhớ mạ đem chiếc rá ra vườn nhặt xoài mút. Quanh gốc cây với vạt cỏ thưa lưa là xoài. Những trái xoài như một đặc ân của núi rừng. Có khi vào rừng một lúc là có cả một A chói đầy xoài. Mỗi lần như thế mạ dong thẳng ra chợ bán cho người lái buôn. Xoài mút trở thành một mặt hàng rẻ, dễ bán, dễ ăn.

Nhớ những buổi ngồi học bài bên cửa sổ, ngoại ngồi sảy gạo bên hiên. Khi có cơn gió lớn đi qua, trái xoài rơi lộp độp là ngoại bảo: “Xoài rụng bây ơi”. Nghe xong là hai anh em chạy ra gốc xoài nhạt trái. Những trái xoài lót dạ như thế đã đi theo chúng tôi suốt chặng đường tuổi thơ.

Ở thành phố trẻ con lớn lên bằng cây kẹo mút, que kem thơm mát, ngọt lịm. Còn ở miền sơn cước như thế này thì xoài mút trở thành món ăn của trẻ thay kẹo.

Và chẳng biết tự bao giờ, những du khách thành phố lớn lên với những chiếc kẹo mút ngọt lịm đường ấy chợt thèm trái xoài mút điên đảo.