Thương ngọn khói chiều

[Mắt buồn. Nét] - Một ngày, xuôi về phía ngoại thành, thấy mùi khói, mùi rơm rạ sau vụ gặt, nồng thơm hương vị đồng quê. Tôi ngẩn ngơ tranh thủ hít hà, như sợ mùi khói chiều ấy tan biến đi nhanh chóng.

 

Tôi lớn lên từ quê và làm bạn với rơm rạ, với bếp củi. Chẳng có gì xa lạ khi những đứa trẻ như chúng tôi quen thân, gần gũi, gắn bó với khói bếp mỗi chiều. Những chiều tan học trở về, nhìn ngọn khói bay lên từ nếp nhà ai đó là biết bữa cơm chiều đang được bắt đầu.

 

Khói bếp cay cay, cuộn lên thành từng vòng trắng trên chái bếp, chở theo những ấm áp, yên bình của tình thương gia đình. “Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm”. Chẳng thế mà người mẹ nào trước khi con gái đi lấy chồng cũng ân cần dặn dò con phải là người giữ lửa trong nhà, là phụ nữ không được để bếp lửa nguội lạnh. Khói bếp tượng trưng cho ấm êm, bữa ăn đầm ấm sum vầy.

Nơi làng quê, những chiều chăn trâu cắt cỏ, đuổi bắt lũ chuồn chuồn, bọn trẻ con vẫn thường dắt theo dăm củ  khoai, hì hụi gom chút rơm trên đồng, chụm đầu vào với nhau thổi cho lửa bùng lên và chờ đợi. Mùi khoai nướng thơm lừng, mùi khói cay xè xộc thẳng vào mũi, mặt mày đen nhẻm dính chút tro, chút bụi mà sao nụ cười đứa nào cũng giòn tan, hạnh phúc. Khói bay lên cùng chuỗi tháng năm tuổi thơ bình yên đầy kỷ niệm.

Mỗi lần về quê, bà ngoại luôn rang cho tôi những mẻ lúa non, gọi là trắt để tôi có cái ăn vặt, bỏ vào túi áo, thò tay vào âm ấm, thỉnh thoảng lại lấy ra ăn ngon lành. Gặp mùa lạc tôi sẽ được ăn lạc luộc tươi, thơm ngon. Nếu không đúng mùa, bà sẽ đãi tôi món lạc rang được bà cất rất cẩn thận. Bất kể mùa nào, bà cũng có một món ăn, dù đơn sơ, giản dị nhưng thấm đẫm thương yêu dành cho cháu gái.

Nấu bằng rơm luôn luôn phải túc trực bên cạnh, hết lớp rơm cũ dùng que cời đẩy vào lớp rơm mới và gạt lớp mun cũ để bếp không bị đầy, bị tắc. Những khi canh bếp cho bà, bao giờ mắt tôi cũng hoe đỏ rưng rưng như khóc vì khói bay vào mắt. Vậy mà tôi vẫn yêu, như nghiện mùi khói ấy.

Tôi lớn lên bên mùi khói bếp và dần xa mùi khói đi về phía thị thành. Nơi đây, chỉ có bếp ga, bếp điện, tiện nghi, hiện đại vắng mùi khói nồng đượm mỗi chiều. Những lần đi ngoại ô hay về những vùng núi cao, tôi lại được đắm chìm trong hương khói, lặng lẽ nhìn những cuộn khói sóng sánh bay lên theo ánh hoàng hôn, tôi lại tranh thủ hít hà, lại nhớ, lại thương.